Werken met scenario’s verbreedt je blik op de toekomst én je kunt je bedrijf ermee voorbereiden op verschillende realiteiten in de toekomst. Je hebt, als het ware, al herinneringen aan deze toekomst. ACCEZ vroeg Arne Bac, sectorspecialist tuinbouw van de Rabobank, naar de waarde van scenariodenken. ‘Een scherpe blik op wat mogelijk komen gaat, geeft helderheid en richting voor jezelf en je bedrijf.’
Hoe zie je de toekomst van de Nederlandse tuinbouw?
De Nederlandse tuinbouw staat voor een aantal stevige uitdagingen zoals klimaatverandering en de energietransitie. Daarnaast blijft de beschikbaarheid van gekwalificeerde arbeid een dossier waar de komende jaren veel van zal afhangen. Voor de meeste bedrijven is automatisering en robotisering een oplossing, waardoor de behoefte aan hogergeschoolde arbeid zal toenemen. De Rabobank verwacht dat de productie van een aantal productgroepen op den duur zal verschuiven naar daar waar de consumentenvraag is. Door te innoveren en kansen te pakken blijven we in Europa genieten van de gezonde en mooie producten die de Nederlandse tuinbouw te bieden heeft.
Welk advies heb je voor tuinbouwondernemers die Toekomsten voor de Tuinbouw willen gebruiken bij hun strategische bedrijfsvoering?
Het is voor iedere ondernemer belangrijk om een eigen toekomstvisie te vormen. Een scherpe blik op wat mogelijk komen gaat, geeft helderheid en richting voor jezelf en je bedrijf. De geschetste scenario’s helpen hierbij. Juist door meer in extremen te durven denken wordt een bedrijfsstrategie beter doordacht en ‘future proof’. Ik noem het ook wel de stresstest van je toekomstvisie; zit het je in de toekomst een keer tegen of loopt het anders dan gedacht, dan zorgt deze stresstest ervoor dat je bedrijf gemakkelijker kan anticiperen op een nieuwe situatie. Daarom moedig ik ondernemers aan om met de toekomstscenario’s voor de tuinbouw aan de slag te gaan.
Welk scenario zie je als een rilscenario?
Mijn rilscenario is “individueel nationaal opereren”. De tuinbouw is groot geworden door kennis te delen en krachten te bundelen. Dit onderscheidend vermogen heeft de sector en haar bedrijven door moeilijke tijden heen getrokken. Je ziet in het scenario individueel nationaal opereren dat het ieder voor zich is, waardoor de samenwerking lijkt te verdwijnen. Geen leuk scenario, maar ik denk wel dat het goed is om na te denken over zo’n scenario en je af te vragen hoe je daarop reageert. Een mooie oefening om je visie te testen en aan te scherpen.
Welk advies geef je mee aan tuinbouwondernemers?
Mogelijk zijn de scenario’s te extreem of te ver weg, maar laat je daar niet door afleiden. De EHEC of coronacrisis zijn goede voorbeelden van extremen die de boel op zijn kop zetten. Wie wil zijn bedrijf daar niet op voorbereiden? Ik kan daarom de scenario’s van harte aanbevelen. Een goed hulpmiddel om te blijven werken aan het toekomstperspectief van je bedrijf.
Waar lig je als tuinbouwondernemer wakker van? Waar staat je bedrijf over tien jaar? Welke trends krijgen de overhand? Samen met ondernemers, onderzoekers en beleidsmakers uit het Nederlandse tuinbouwcluster ontwikkelden we vier toekomstenscenario’s. Vier werelden in 2030 die alle vier werkelijkheid kunnen worden.